همه می‌دانیم آنچه پیش و بیش از نگارش پایان‌نامه اهمیت دارد، انتخاب موضوع پایان‌نامه است. در گرایش‌های کشاورزی نیز انتخاب موضوع پایان‌نامه کشاورزی مساله مهمی است که ذهن دانشجویان را از نخستین ترم‌های دانشگاه مشغول می‌کند. کشاورزی و گرایش‌های گسترده آن به دلیل رابطه مستقیم با اصلی‌ترین نیاز بشر یعنی مواد غذایی همواره مورد توجه بوده و تربیت متخصصان این رشته از اهمیت ویژه‌ای برای دولت‌ها برخوردار است. بدین ترتیب تحصیل، تحقیق و پژوهش کاربردی در حوزه وسیع این رشته و در ادامه مسیر، انتخاب موضوع پایان‌نامه کارشناسی ارشد و دکتری کشاورزی، مستلزم دقت و پشتکار دانشجویان است.
موضوع پایان‌نامه کارشناسی ارشد و دکتری کشاورزی
برای انتخاب موضوع پایان‌نامه کشاورزی علاوه بر در نظر گرفتن کاربردی و نو بودن موضوع، دانشجویان باید به توانمندی و علاقه خود توجه داشته باشند. با توجه به گسترده بودن گرایش‌های رشته کشاورزی موضوعات پایان‌نامه کشاورزی نیز فراوان‌اند، بنابراین بهتر است پژوهشگران با استادان و متخصصان این رشته مشورت کنند تا سریع‌تر و با هزینه کمتر بتوانند با انتخاب متناسب‌ترین و کاربردی‌ترین موضوع پایان‌نامه کشاورزی پژوهش خود را انجام دهند. در این مطلب سعی شده با معرفی تعدادی از موضوعات پایان‌نامه کارشناسی ارشد و دکتری کشاورزی در گرایش‌های مختلف به دانشجویان کمک شود تا با دیدگاه پژوهشگران دیگر آشنا شوند و بتوانند در راستای انجام پایان نامه کشاورزی به خلق ایده‌های نو بپردازند.
معرفی گرایش‌های کشاورزی در مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری
برای تحصیل در این رشته در مقطع کارشناسی ارشد گرایش‌های زیر وجود دارند:
مهندسی اصلاح نباتات: علوم ژنتیک و فیزیولوژی گیاهان و انتخاب ارقام مناسب در این گرایش مطالعه می‌شود.
مهندسی زراعت: بررسی روش‌های نوین کشاورزی برای ارتقای سطح بازدهی و خودکفایی در تولید محصولات از مباحث دروس مهندسی زراعت است.
علوم و تکنولوژی بذر: شناسایی ماهیت بذرها و بررسی فرآیندهای مختلف برای افزایش مقاومت بذرها در شرایط نامساعد و روش نگهداری و تولید آن‌ها در این گرایش انجام می‌شود.
کشاورزی اکولوژیک: در این گرایش به مطالعه علوم تولید گیاهان سالم با مصرف حداقلی مواد شیمیایی برای حفاظت از محیط زیست می‌پردازند.
آبیاری و زهکشی: مطالعه تخصصی برای شناسایی و طراحی پروژه‌های آبیاری و زهکشی در این گرایش انجام می-شود.
ترویج ماشین‌های کشاورزی و مکانیزاسیون کشاورزی: در این گرایش استفاده از تکنولوژی برای افزایش بهره‌وری و توسعه و کاهش هزینه‌ها مطالعه می‌شود.
سازه‌های آبی: این گرایش به بررسی و شناسایی عمیق شبکه‌های انتقال و توزیع آبیاری و سازه‌های آن و نحوه مدیریت آن‌ها می‌پردازد.
مهندسی منابع آب: حفظ و بهره‌برداری بهینه از منابع آب به دلیل اهمیتش در بخش کشاورزی هدف این رشته است.
و بسیاری گرایش‌های دیگر مانند: آموزش کشاورزی، ترویج کشاورزی، اقتصاد کشاورزی، هواشناسی کشاورزی، علوم و صنایع غذایی، توسعه روستایی، بیماری‌شناسی گیاهی، حشره‌شناسی کشاورزی، تولیدات گیاهی، علوم خاک، علوم دامی، علوم باغبانی و… که دانشجویان با آگاهی بیشتر و شناخت کامل همه جوانب کار پروژه تحقیقاتی در هر یک از گرایش‌های کشاورزی، بهتر می‌توانند موضوع پایان‌نامه کشاورزی برای انجام پایان نامه خود را انتخاب کنند.
برخی از موضوعات پایان‌نامه کشاورزی در مقطع کارشناسی ارشد عبارت‌اند از:
1. پاسخ‌های بیوشیمیایی و مولکولی برخی ژنوتیپ‌های حساس و متحمل لوبیا(Phaseolus wulgarisL) تحت تنش خشکی
2. پاسخ‌های بیوشیمیایی مولکولی مرتبط در مسیر کربونیله شدن پروتئین تحت تنش سرما در نخود
3. یادگیری ذاتی و اکتسابی در شکارگرهای فیتوزئید McGregor Neoseiulus californicus و Neoseiulus barkeri Hughes
4. بیان ژن‌های مسیر بیوسنتزی اینولین در اندام‌های مختلف ژنوتیپ‌های کاسنی
5. شناسایی قارچ‌های همراه علایم شانکر در درختان میوه هسته‌دار در استانهای خراسان شمالی، خراسان رضوی و خراسان جنوبی
6. تحلیل روند نرخ مبادله بخش کشاورزی با سایر بخش‌های اقتصادی در ایران
7. نقش میزبان مادری در برهم‌کنش زنبور Trichogramma brassicae با گیاه پوششی
8. فون نماتدهای انگل گیاهی جنگل‌های شرق استان گیلان
9. بررسی تاریخ کاشت و مالچ پوششی چاودار و جو بر کنترل علف‌های هرز و عملکرد عدس
10. تاثیر روش‌های مختلف آماده‌سازی بذر بر جوانه‌زنی بذر گیاه شب‌بوی بیایانی bungei Fortuynia در شرایط تنش خشکی و دمای پایین
11. شناسایی قارچ‌های عامل کپک‌های سیاه (دوده‌ای) خوشه‌های گندم و جو در استانهای گلستان، البرز و قزوین
12. جوانه‌زنی بذر یونجه یک‌ساله Medicago scutellata در مواجهه با تنش خشکی و دمای پایین تحت تاثیر تیمارهای مختلف آبگیری و پوشش بذر
13. بیان ژن‌های مرتبط با مقاومت به کنه دونقطه‌ای(Tetranychus urticae) در لوبیا
14. بررسی القای ریشه مویین در توده‌های بومی کاسنی با استفاده از Agrobacterium rhizogenes
15. مقایسه روش «کود آبیاری» با روش‌های رایج تغذیه در مزارع طالبی
16. ارزیابی ژنومیک نشانه‌های انتخاب در برخی از نژادهای گوسفند ایرانی
17. تاثیر سطوح مختلف اسیدهای آمینه ایزولوسین، والین و لوسین بر طول عمر، رشد جمعیت و میزان پروتئین در همولنف زنبورعسل
18. ارزیابی خصوصیات رویشی و زایشی دانهال‌های هیبرید بادام دیرگل
19. بررسی تاثیر تراکم‌های مختلف کشت بر روی عملکرد ارقام سویا در سیستم‌های خاک‌ورزی
20. تعیین رژیم رطوبتی و سطح برگ مطلوب برای بهبود راندمان مصرف آب و عملکرد سه رقم گندم زراعی در شرایط مزرعه
21. تحلیل سبک‌های مدیریتی و وضعیت خدمات ارائه‌شده به سبزخانه‌داران در استان آذربایجان شرقی
22. بررسی آثار سیاست‌های اجرایی دولت در الگوی کشت انواع نظام‌های بهره‌برداری در استان تهران
23. واکاوی سازوکارهای تعامل آکادمیک پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران با کنشگران ذی-ربط در استان البرز
24. تحلیل سازوکارهای بهره‌برداری مناسب از منابع آب (مطالعه موردی روستاهای دشتی استان قم)
25. رابطه بین راهبردهای یادگیری خودتنظیمی با پیشرفت تحصیلی دانشجویان کارشناسی کشاورزی پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران
همچنین برای ادامه تحصیل رشته کشاورزی در مقطع دکتری باید یکی از گرایش‌های زیر را انتخاب کنید:
آبیاری و زهکشی، اصلاح نباتات، اقتصاد کشاورزی، آموزش کشاورزی، توسعه کشاورزی، ترویج کشاورزی، بیوتکنولوژی کشاورزی، حشره‌شناسی کشاورزی، زراعت، مکانیزاسیون کشاورزی، مکانیک ماشین‌های کشاورزی، علوم و صنایع غذایی، هواشناسی کشاورزی، سازه‌های آبی، مهندسی منابع آب، آبیاری و زهکشی، تاسیسات آبیاری و… همچنان که می‌بینید، گرایش‌های این رشته در مقطع دکتری نیز بسیارند و برای انتخاب موضوع پایان‌نامه کشاورزی باید میزان مطالعات و اطلاعات‌تان را افزایش دهید تا بهترین انتخاب را داشته باشید.
چند نمونه از موضوعات پایان‌نامه کشاورزی در گرایش‌های مختلف در مقطع دکتری عبارت‌اند از:
1. ارزیابی تداخل گندم و یولاف وحشی در شرایط تنش کم‌آبیاری
2. بررسی تاثیر کود نیتروژن پوشش داده‌شده با پلیمرهای نانوساختار بر صفات کیفی و مورفوفیزیولوژیک ذرت رقم سینگل کراس ۷۰۴
3. بررسی نقش عنصر روی و صفات فیزیولوژیکی بر تحمل ژنوتیپ‌های گندم به تنش خشکی پس از مرحله گرده‌افشانی
4. بررسی حرکت آب و املاح در خاک برای زهکشی خشک
5. مدل بهینه‌سازی بهره‌برداری تلفیقی از پساب و آب‌های زیرزمینی شبکه آبیاری ورامین
6. شبیه‌سازی توامان آب و نیتروژن و عملکرد محصول به منظور تعیین شاخص تغذیه نیتروژن در دوره رشد ذرت
7. شبیه‌سازی اثرات فرآیند یخبندان و ذوب بر خاک زراعی به روش اجزای محدود
8. طراحی، ساخت و ارزیابی سامانه کشت دوار با کنترل فازی دور کود آبیاری مبتنی بر برآوردهای تبخیر-تعرق و بهره‌گیری از انرژی خورشیدی
9. بررسی کنترل علف هرز انگلی گل جالیز (Phelipanche aegyptiaca) از طریق افزایش مقاومت گیاه میزبان (گوجه فرنگی)
10. مطالعه اثر ضدمیکروبی پپتیدهای نوترکیب Ib-Amp۴ و E۵o-۵۲ الحاقی به پلی‌پپتید نانو
11. ارزیابی تراسکرپتوم و متابولوم گیاه باریجه به منظور شناسایی ژن‌های درگیر در تولید متابولیت‌های ثانویه
12. تدوین برنامه الگوی کشت پایدار ناحیه عمرانی سد خدا آفرین
13. اثر رایزوباکترهای محرک رشد گیاه بر کارایی آفتابگردان و سورگوم در جذب و پالایش خاک‌های آلوده به اورانیوم
14. بررسی الگوی خواب و جوانه‌زنی علف هرز یولاف وحشی و عوامل موثر بر عدم کارایی علفکش‌ها بر کنترل آن
15. کارایی میکروجلبک Chlorella vulgaris در تولید سوخت زیستی از پساب صنایع پتروشیمی و بررسی میزان بیان ژن دخیل در آن‌ها
16. مقایسه سامانه‌های خاک‌ورزی مرسوم و حفاظتی در نظام‌های کشت مبتنی بر غلات در شرایط آبیاری معمول و تنش خشکی آخر فصل در استان البرز
17. ارزیابی پایداری منابع تولید و تعیین الگوی بهینه کشت همسو با پایداری منابع آب در منطقه هشتگرد
18. ارزیابی کیفیت بذر حبوبات تحت شرایط متفاوت انبارداری
19. تاثیر مدیریت بقایای سه گیاه پوششی زمستانه و سطوح مختلف نیتروژن بر عملکرد سیب‌زمینی
20. بررسی ترانسکریپتوم بافت‌های مختلف گندم و Aegilops tauschiiدر پاسخ به تنش شوری
21. شکل‌پذیری فنوتیپی و سازگاری مکانی در جمعیتهای یولاف زمستانه(Avena ludovicicana) از نظر پاسخ‌های فنولوژیک به شرایط محیطی
22. ارزیابی خصوصیات زراعی و دارویی و کیفیت علوفه گیاه شنبلیله تحت تاثیر تیمارکودهای مختلف زیستی و آبیاری محدود
23. تاثیر روش‌های مختلف خاک‌ورزی بر نظام زراعی نخود گندم در اقالیم مختلف دیم استان کرمانشاه
24. ارزیابی پاسخ‌های فیزیولوژیک و بیوشیمیایی ذرت (zea mayzl)و علف‌های هرز مهم آن به اختلاط علفکش‌ها با سالسیلیک اسید، سولفات آمونیوم و سیتوگیت
25. ارائه بسته مدیریت زنجیره تامین سبز در فرآیند تولید و عرضه روغن مایع خوراکی: مطالعه موردی شرکت روغن‌کشی خرمشهر