مشکلات دفاع از پایان نامه در ایام کرونا

برای دانشجویان تحصیلات تکمیلی فرآیند طراحی، اجرا و نوشتن پایان نامه نامیده بخش کلیدی و پایانی برای اتمام دوره دانشجویی و فارغ‌التحصیلی است. در طول همه‌گیری کرونا، دانشجویان در سراسر جهان مجبور شدند دفاع از پایان‌نامه خود را در چارچوب یک بحران جهانی انجام دهند و تقریباً تمام جنبه‌های زندگی دانشگاهی از جمله نحوه دفاع از پایان نامه در چنین شرایطی مختل شده است. از اوایل سال 2020، اقدامات لازم برای مهار شیوع ویروس مانند تعطیلی دانشگاه، قرنطینه و غیره به طور ناگهانی زندگی مردم و خصوصاً دانشجویان را تغییر داد. به دلیل همه‌گیری کرونا، بسیاری از دانشجویان سال آخر دکتری و کارشناسی ارشد قادر به تجربه دفاع از پایان نامه خود به طور سنتی و حضوری نیستند. محققین مجبور شده‌اند از کار خود به صورت آنلاین دفاع کنند و این وضعیتی نیست که آن‌ها انتظار داشتند با آن روبرو شوند. در این مطلب می‌خواهیم به مشکلات دفاع از پایان نامه در ایام کرونا بپردازیم و امیدواریم که مطرح کردن این مشکلات به حل آنها کمک کند. افراد تاثیرگذار با دانشجویان گفتگو کنند و به روش‌هایی برای حمایت از جامعه دانشجویان تحصیلات تکمیلی عمل کنند.

بسیاری از دانشجویان با مشکلاتی از جمله مشکل در تمرکز کردن، نارضایتی از همکاری پایین اساتید راهنما و عدم برخورداری از زبان بدن استاد و ملاقات حضوری با آن‌ها و غیره مواجه شدند. این تجربیات از احساس رها شدن گرفته تا یافتن راه‌هایی برای مدیریت اختلالات و پیشرفت پایان نامه آنها را شامل می‌شود.

مشکلات دفاع از پایان نامه در زمان کرونا را می‌توان در 5 دسته زیر تقسیم‌بندی کرد:

• طراحی تحقیق

جمع‌آوری داده‌ها عنصر طراحی تحقیق است که احتمالاً تحت تأثیر قرار گرفته است. انجام آزمایش‌های چهره به چهره با افراد جامعه، مشاهدات، مصاحبه‌ها و انجام آزمایشات در آزمایشگاه‌ها به دلیل تعطیلی، بسته شدن سایت و افزایش خطر برای شرکت‌کنندگان در چنین شرایطی غیرممکن شد.

برخی از محققان نیز که داده‌های خود را قبلا جمع‌آوری کرده‌اند مجبور به تغییر پروژه‌هایشان به صورت آنلاین شدند. به طور مثال کسانی که کار میدانی انجام می‌دهند مجبور به برنامه‌ریزی دوباره مصاحبه‌ها شدند تا بتوانند آن را به صورت انلاین انجام دهند. سایر محققانی که پروژه‌هایشان نیاز به جمع‌آوری داده‌های حضوری دارد، چاره‌ای جز صبر کردن نداشتند و یا اینکه به ناچار موضوع پایان‌نامه خود را کاملاً تغییر دادند که این خود به معنی اتلاف وقت و هزینه است. حتی اگر بتوان پروزه را به صورت آنلاین انجام داد ممکن است در دسترس بودن شرکت‌کنندگان بالقوه در مطالعه و مصاحبه‌ها محدود شود که این بر نرخ پاسخ‌دهی و به دست آوردن آمار دقیق اثر می‌گذارد.

بیشتر بخوانید: راهنمای کامل جمع آوری داده ها در پایان نامه

• اثرات دسترسی

عدم دسترسی  به فضاها، منابع و افرادی که برای پیشبرد تحقیقات به آن نیاز است یکی دیگر ازمشکلات دفاع از پایان نامه در ایام کرونا است. مثلاً کسانی که پایان‌نامه آن‌ها وابسته به انجام آزمایش‌ها یا مشاهدات میدانی است، دسترسی به مکان‌های مورد نیاز را از دست دادند. برخی که کار آن‌ها مبتنی بر موجودات زنده و یا مواد فسادپذیر است این عدم دسترسی و تعطیلی دانشگاه‌ها باعث شد که نمونه‌های آن‌ها از بین برود و کار تحقیقاتیشان متوقف شود.

بسته شدن کتاب‌خانه‌ها و کمبود مطالب آنلاین نیز یکی دیگر از تأثیرات منفی بر دسترسی دانشجویان به منابع معتبر است. از دست دادن دسترسی به افراد، از جمله اعضای کمیته، عدم ارتباط با استاد راهنما و عدم تعامل با همکاران و دوستان یک فقدان اجتماعی است که تأثیرات روانی نیز دارد.

عدم دسترسی به اینترنت پرسرعت و نرم‌افزارهای معتبر برای ارائه آنلاین نیز از یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های دانشجویان برای دفاع از پایان‌نامه است.

ناتوانی در استفاده از زبان بدن و تنها تکیه بر گفتار نیز نوعی عدم دسترسی است که در جلسات دفاع آنلاین پایان‌نامه مشاهده می‌شود.

• اثرات کارهای اضافه

بسیاری از دانشجویان تحصیلات تکمیلی متأهل و برخی نیز صاحب فرزند هستند. تعطیلی مدارس و مراکز نگهداری کودکان و همچنین آنلاین شدن مدارس باعث شد که دانشجویان متأهل زمان و انرژی بیشتری برای مدیریت خانه و مراقبت از فرزندان صرف کنند و زمان کمتری را به پایان‌نامه اختصاص دهند. این تغییر حجم کار بر پیشرفت و بهره‌وری پایان‌نامه اثر می‌گذارد که این خود به معنی افزایش استرس و بار روانی نیز است.

• اثرات سلامت روانی

یکی دیگر از مشکلات انجام از پایان نامه در زمان کرونا اثراتی است که این دوران بر سلامت روان همه افراد جامعه و خصوصاً دانشجویان گذاشته است. فقدان تمرکز کافی، فقدان انگیزه، کمبود انرژی، اهمال کاری، فشار بیشتر از طرف اساتید و دانشگاه و حمایت کمتر از سوی آن‌ها و تغییر در محیط‌های کاری باعث کاهش بهداشت روانی دانشجویان تحصیلات تکمیلی و تأثیر بر انجام پایان‌نامه شده است.

دفاع از پایان‌نامه برای دانشجویان تحصیلات تکمیلی فضایی است برای گرد هم آمدن، اشتراک‌گذاری، گوش دادن، تأمل، همدلی و یادگیری از یکدیگر. بنابراین با آنلاین شدن دفاع، دانشجویان همدلی و همراهی دوستان و نزدیکان خود را از دست دادند که این خود بر روحیه دانشجو و کیفیت ارائه پایان‌نامه تأثیرگذار است.

همانطور که در قسمت قبل گفته شد تعطیلی مراکزی از جمله مدارس باعث افزایش حجم کار دانشجوی متأهل و اضطراب شده است که این باعث ایجاد خستگی جسمی و روانی می‌شود و تمرکز بر پایان‌نامه کاهش می‌یابد

این بیماری همه گیر همچنین مشکلات سلامت روان موجود در جامعه را تشدید کرد و افسردگی و اضطراب را در عموم مردم از جمله دانشجویان افزایش داد، در نتیجه افسردگی علاقه به نوشتن و تحقیق کردن کاهش می‌یابد که تأثیر مستقیم بر روند پایان‌نامه می‌گذارد. برخی از ترس و افسردگی حتی تحقیقات خود را به طور کامل متوقف کردند.

• اثرات مالی

بسیاری از دانشجویان مجبور به توقف تحقیقات شدند که این برای دانشجویان دانشگاه آزاد و بین الملل که ادامه تحصیل آن‌ها منوط به پرداخت هزینه است بار اضافی مالی به وجود آورد. برخی نیز مجبور به تغییر موضوع خود شدند که این به معنی صرف هزینه بیشتر برای به سرانجام رساندن کارشناسی ارشد یا دکترا است.

علاوه بر این خود بیماری کرونا برای مبتلایان هزینه‌های سنگین مراقبت‌های بهداشتی را به وجود آورد که به صورت غیر مستقیم بر دفاع از پایان‌نامه اثر می‌گذارد. برخی نیز شغل و درآمد خود را از دست دادند بنابراین تمرکز آن‌ها به جای تحقیق و نوشتن پایان‌نامه بر کسب درآمد جدید است که بر روند پیشرفت پایان‌نامه تأثیرگذار است.