در این مقاله ما بحث درباره حق تالیف مقاله را با موضوعی که دانشگاهیان و صنعتگران را می‌هراساند ادامه می‌دهیم: سایه‌نویسی. سایه‌نویسی در واقع مخالف نویسندگی افتخاری است؛ اعطای مشارکت مهم به یک مقاله بدون وجود این مشارکت. شناخته‌شده‌ترین سناریو مربوط به یک نویسنده حرفه‌ای پزشکی یا یک پژوهشگر صنعتی می‌شود که نگارش اولیه مقاله‌ای را به جای یک شرکت داروسازی می‌نویسد ولی برای کار انجام شده نامش مندرج نمی‌شود. سایه‌نویس ممکن است برای پوشش حمایت صنعتی پژوهش نامش فاش نشود، با اینکار بی‌طرفی مقاله در حالی که محتوای آن در دستان شرکت است به نظر بهتر می‌رسد. این پوشش معمولا با مؤلف مهمان همراه می‌شود، عمل اضافه کردن نام یک پژوهشگر معتبر به مقاله برای ارتقای اعتبار آن بدون هیچ فعالیت واقعی. در دیگر موارد، یک دانشمند ممکن است یک سایه‌نویس را استخدام کند ولی این را اعلام نکند تا بتواند از موانع انتشار مانند توانایی‌های ضعیف در نگارش، محدودیت زمانی، یا نبودن آشنایی با درخواست‌های ژورنال عبور کند. مشارکت‌های اعلام نشده اضافه ممکن است شامل جمع‌آوری داده یا تحلیل یا دیگر کارهای مهم پروسه پژوهش شوند. یک نظرسنجی BMJ نشان داد که سایه‌نویسان در یک دهم مقاله منتشر شده در ژورنال‌های پزشکی در سال 2008 حضور داشتند.
چگونه سایه‌نویسی با دستورالعمل‌های مولف که در ICMJE مشخص شده‌اند ارتباط پیدا می‌کنند؟ بر اساس معیارهایی که پیش از این به آنها اشاره کردیم، تنها نوشتن یا ویرایش یک مقاله، به طور مثال، ارزش داشتن حق مؤلف را ندارد. فعالیت طراحی پژوهش، یا جمع‌آوری/تحلیل داده‌ها، تایید نسخه پایانی مقاله و مسئولیت برای تمام کار نیز نیاز هستند. مشابها، پژوهشگران صنعتی که یک مطالعه را انجام می‌دهند و گزارشی بر اساس نتایج می‌نویسند ولی نسخه نهایی را تایید نمی‌کنند، برای حق مؤلف مجاز نیستند، در حالی که یک سایه‌نویس که مشارکت‌های جزئی برای این قدم‌ها دارد و تاییده را انجام می‌دهد این شرایط را دارد. در نتیجه، «سایه‌نویسی» ممکن است به معنای مؤلف بودن نباشد، با اینکه در مواردی خاص، یک سایه‌نویس ممکن است تمام معیارهای ICMJE را داشته باشد.
با اینکه دستورالعمل‌های ICMJE تنها نوشتن و دیگر فعالیت‌های متمرکز را به عنوان «مشارکت فکری قابل توجه» نمی‌شناسد، آنها می‌گویند که «همکاری در نوشتن» و دیگر کمک‌های فنی غیر-نویسندگی باید در بخش سپاسگزاری مقاله ارجاع داده شوند. با این حال، این استدلال وجود دارد که نوشتن یک مقاله در واقع مشارکتی بسیار مهم است، مخصوصا چون القای نتایج پیچیده علمی نیازمند درک و تعبیر درست داده‌ها را دارد. بر اساس این استدلال، تعریف ICMJE از آنچه ارزش مؤلف بودن را دارد باید بازنگری یا حتی با فهرستی از مشارکت‌های مختلف جایگزین شود.
از نگاه اخلاقی سایه‌نویسی، مخصوصا در تقابل با مؤلف مهمان، شامل گول زدن جامعه پژوهشی می‌شود که ممکن است نتواند به درستی صحت و اعتبار مطالعه را ارزیابی کند. صداقت مؤلفان نام‌برده شده از بین برود، از جمله دروغ‌گویی در اسناد انتشار. در بدترین موارد سایه‌نویسی، زمانی که فشار روابط یک صنعت جمع‌اوری و/یا تعبیر داده‌های جانب‌دارانه را پوشش می‌دهند، می‌تواند بر روی مطالعات مرتبط و مراقبت‌های پزشکی را تاثیر منفی بگذارد. به علاوه، این کارها ممکن است استانداردهای ICMJE و کمیته اخلاق نشر (COPE) را با عریان کردن اختلافات نظری زیر پا بگذارند. با توجه به این تخطی‌های اخلاقی، گروهی از پژوهشگران به نام‌های پیتر سی. گوتشه و زاویر بوش و دیگران ادعا می‌کنند که سایه‌نویسی باید به عنوان یک خلاف پژوهشی توسط دولت‌ها، موسسات پژوهشی، آژانس‌های حامی مالی، و/یا دبیران شناخته شود، که اکنون رویکردی همه‌گیر نیست.
COPE و انجمن جهانی دبیران پزشکی بیانیه‌ای بر ضد سایه‌نویسی منتشر کرده‌اند. بعضی از روش‌های پیشنهادی آنها برای مقابله با سایه‌نویسی و مؤلف مهمان به این صورت هستند:
- ژورنال‌ها باید معیارهای مشخص حق تالیف داشته باشند
- مؤلف‌ها باید تمام مشارکت‌کنندگان را برخلاف وضعیت مولف، و مشارکت بخصوص و وابستگی‌شان اعلام کنند
- مؤلفان باید یک سند رسمی درباره مشارکت‌شان امضا کنند
- مؤلفان باید یک فهرست را در صورتی که از یک نویسنده پزشکی کمک دریافت کردند کامل کنند
برای کاهش بیشتر تکرار سایه‌نویسی و برای ارتقای شفافیت درباره مشارکت‌کنندگان، دیگر رویکردهایی که در مقاله پزشکی PLOS که بالاتر به آن ارجاع شد بدین گونه‌اند:
- انتشار یک فهرست جامع از مشارکت‌کنندگان که در بالا توضیح داده شدند و یک بخش کامل سپاسگزاری
- پرسش سوال‌های مشخص از مؤلفان درباره نگارش مقاله، از جمله اینکه چه کسی نگارش اولیه را نوشت
- تمام نویسندگان شرکت‌ها، داروسازی‌ها، و پزشکان موجود در یک سند پیوست توصیف شوند، در صورت امکان با تاییده‌های قانونی
در مجموع، چه سایه‌نویسی ارزش مؤلف بودن را دارد یا خیر، پنهان کردن مشارکت در یک مقاله کاری غیر اخلاقی است که بر خلاف دستورالعمل‌های حال حاضر است و به احتمال زیاد در سیاست‌های آینده مورد نظر قرار می‌گیرد. همانطور که شما پژوهش خودتان را انجام می‌دهید، مطمئن شوید که تمام مشارکت‌ها و وابستگی‌ها را ثبت می‌کنید تا بتوانید در جای لازم به افراد کارشان را نسبت دهید.
برچسب‌ها: